Fietstocht: de Ede van bron tot monding (vrijdag 15 augustus 2014)


De weervoorspellers klinken vandaag weinig optimistisch. Maar zie, om 10 uur op de ANB-parking aan de rand van het Drongengoed, bij het aantreden van de deelnemers, breekt de zon door.
Het is een klein, maar select en zeer geïnteresseerd gezelschap uit Ursel, Kleit en Eede. In Maldegem pikt er nog een dame in. Bezige Katrien liet de tandem op stal maar is toch op het appel met de auto. Ze ontfermt zich als een kloek over vriendin Mariette en houdt fotoapparaat in aanslag.
Na de intro rijden we de Ede achterna aan de voet van de cuesta. We zien er het prille waterloopje groeien tot een beek die te Kleit af en toe haar al te harde keurslijf ontspringt en de straten blank zet. De twee aldaar aangelegde wachtbekkens ten spijt.

In de Vossenholse meersen krijgt ze er via de Biestwatergang de versterking van de Splenterbeek en haar zijtakken. Het is als een heus riviertje dat ze zich in een diepe bedding een weg forceert door een brede zandrug om glorieus door het centrum van Maldegem te stromen. Hoe hoog die zandrug wel is - eigenlijk was - bewijst een oude foto van de "Zandhoogten" ofte "Maldegemsche Ardennen".

Markt Maldegem: hier is het verhaal van de Ede er één van verdwijnen en weer verschijnen.
Door het gemeentelijk Sint Annapark mag het verder - rechtgetrokken - maar niettemin idyllisch. Van hier af wijken we niet meer van haar oevers.
De fiets- en voetgangerstunnel biedt een ideale schuilplaats voor de eerste regenbui. Een gelegenheid om 'kikker en padden' in graffitikunst te bewonderen. De "Lieve" kan alvast al ter sprake komen.

Te Paddepoele eindigen de Ede-wateren in het Schipdonkkanaal. Maar wij blijven haar loop volgen, in gedachten, maar ook fysiek, naar het Noorden. Voorbij de landsgrens leeft de Ede voort in haar oude Eede-benamingen: weg, dorp en polder. (Let op de spelling!)
De torens van Aardenburg wenken. En acht stoelen aan tafel bij "'s Lands Welvaren". Lunchtijd onder het welwillend oog van de vier kikkers in de fontein. Zij zijn een knipoog naar de bijnaam van Aardenburgenaars.

Aardenburg is een verhaal van rijkdom en verval. Romeins castellum, middeleeuwse havenstad, bedevaartsoord van Onze Lieve Vrouw met de Inktpot, mikpunt van vrijbuiters en legerbenden in de 80-jarige Oorlog, strijdend in naam der Spaansen of in naam der Staatsen. Ze lieten Aardenburg berooid achter, gebastionneerd binnen een gehalveerde stadskern en met nog één van de vier stadspoorten. En de rivier ... ze vloeide verder. Tot de Belgen met hun "stinker en blinker" een dubbele streep trokken door het landschap en de verdere rivierloop uitwisten. Daarvóór al was de havengeul, door inpoldering herleid tot een sloot, meanderend door boerenland.

Buiten het stadje wacht ons de Olieschans. Door de eeuwen helemaal uitgevlakt en onlangs weer opgebouwd. Het beheer ervan ligt in handen van de natuurvereniging Het Zeeuws Landschap. Samen met de oude wallen om Aardenburg en de Aardenburgse Havenpolder. Met het Havenpolder-project kreeg de benedenloop van de Ede weer een gezicht in de blekkerende plasjes van een nieuw gecreëerd natuurgebied binnen de EHS (= Ecologische Hoofdstructuur, te vergelijken met ons VEN). Doelsoort, tevens symboolsoort van het beheer is de zeldzame boomkikker. En kèkkeren doen ze mei/juni, deze gifgroene kikkertjes!

Met een bezoekje aan de Bordeelschans (!) vernemen we meer over de "circumvallatie om Sluis", over "strategische inundaties" en over de "Isabellakleur".

De tocht gaat dan verder onder het zonbeschenen polderlandschap langs de bebloemde dijken oostelijk van Havenpolder-Noord. Ook hier is HZL actief, met inzet van een kudde Schotse hooglanders. Boven de akkers buitelt een bende kieviten, een buizerd zeilt boven de struiken.
Het Uitwateringskanaal (= Passageule of Linie) sluit de Havenpolder af. Hier, bij het verdwenen Slependamme mondde de Ede uit in het Coxyde Gat, oostelijke uitloper van het Zwin.
Terugkeer geschiedt langs de kronkelende dijk, west van de Havenpolder-Noord. Knotpopulieren staan er als wachters op de dijk.

Vier uur 's middags, nog steeds lacht de zon. We verlaten de Ede-loop en laten ons meevoeren op de wind voorbij de Krabbeschans tot bij de Kruisdijkschans. Deze site, compleet met dubbele walgracht en vroeger woonhuis, onderging een zeer geslaagde restauratie, na verval en aankoop door HZL. Met dank aan Europese centen. Laat de boomkikker nu maar terugkomen...

De Stierskreek verderop, omzoomd door rietkragen, mag ons laten mijmeren. Maar de dorst zullen we toch maar lessen in "De Tol". Regenbui nr 2 mag ondertussen uitrazen.
We kunnen nadien welgezind en droog de grens en de Meulekreek oversteken en over Middelburgse kasseikes dokkeren. Het Fortunepad - project van "Trage wegen" - brengt ons terug bij de grens en het legendarische "Eerste Huis".

Eén voor één vallen de huiswaarts kerende deelnemers af. In Maldegem centrum neemt ook de gids afscheid. Johan en Christine hebben dan nog een flink eind naar Ursel voor de boeg.

Het dagtochtje leverde vandaag de vaststelling: de thuisblijvers hadden weer eens ongelijk.

Uw gids,
Lia

DSCI3580 DSCI3581
DSCI3582 DSCI3583
DSCI3584 DSCI3590
DSCI3594 DSCI3597
DSCI3599 DSCI3600
DSCI3606 DSCI3608